Tijdlijn
Het kabinet wil de stikstofneerslag terugdringen om op die manier de natuur te versterken en op termijn ruimte ook weer ruimte te creëren voor vergunningverlening. Om de stikstofneerslag te verminderen en de natuur te herstellen, hebben Rijk en provincies afgelopen periode verschillende stappen gezet.
Tijdlijn
-
Uitspraak Raad van State - eind 2021
-
Deze tijdlijn geeft u inzicht in alle stappen die tot oplossingen leiden voor de stikstofcrisis.
-
Op basis van het PAS (Programma Aanpak Stikstof) wordt toestemming gegeven voor activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor beschermde natuurgebieden. Deze toestemming werd vooruitlopend op toekomstige positieve maatregelen gegeven. Op 29 mei 2019 stelde de Raad van State dat het geven van toestemming vooraf in strijd is met de Europese natuurwetgeving en daarom niet meer gebruikt mag worden vergunningverlening. Daardoor kwam de vergunningverlening stil te liggen.
Lees hier meer over de stop op het programma aanpak stikstof.
-
Een nieuwe versie van de zogenoemde AERIUS Calculator is beschikbaar, een rekentool waarmee initiatiefnemers, adviesbureaus en overheden de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden berekenen. Met behulp van deze calculator kan voor activiteiten die niet tot een feitelijke toename van de stikstofneerslag, weer een vergunning worden verleend.
-
Adviescollege Remkes heeft de opdracht gekregen van Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit te adviseren over hoe om te gaan met de stikstofproblematiek in Nederland. Naar aanleiding van deze opdracht heeft het Adviescollege een korte termijnadvies gepresenteerd genaamd: ‘Niet alles kan’.
Lees hier het adviesrapport 'Niet alles kan'
-
Naar aanleiding van het Adviesrapport ‘Niet alles kan’ van Adviescollege Remkes, neemt het kabinet maatregelen om de uitstoot en neerslag van stikstof te verminderen, de natuur te herstellen en de vergunningverlening verder op gang te brengen. Dit staat in de kabinetsreactie op het rapport.
Lees hier de kamerbrief van 4 oktober 2019
-
Met een pakket maatregelen zet het kabinet stappen om de stikstofproblematiek op te lossen en de natuur te herstellen.
Door de maximumsnelheid op autosnelwegen over te verlagen naar 100 km/u, de ammoniakuitstoot via veevoer te verlagen en de eerste bestaande uitbreiding van de warme saneringsregel voor varkenshouderij, daalt op korte termijn de neerslag van stikstof in de natuur.
Hiermee ontstaat stikstofruimte voor de realisatie van 75.000 woningen in 2020 en zeven MIRT-projecten.
Lees meer over de maatregelen voor natuur, bouw en infrastructuur
-
De herkomst van stikstofdepositie verschilt flink per gebied. Dat vraagt om maatwerk. Maatregelen moeten slim en gericht ingezet worden. In de gebiedsgerichte aanpak kan dit maatwerk op een goede manier worden geleverd.
-
Beleidsregels voor in- en extern salderen (m.u.v. agrarische bedrijven) zijn van kracht. Er is duidelijkheid voor initiatiefnemers – bijvoorbeeld boeren en bedrijven – over de voorwaarden waaronder het mogelijk is een project te starten waar stikstofneerslag wordt veroorzaakt.
-
Lees hier het advies beweiden en bemesten van adviescollege Remkes
-
Met een update van de AERIUS Calculator is het toepassingsbereik uitgebreid door het mogelijk te maken om de invloed van gebouwen en uittreedsnelheid mee te nemen in de berekening.
Met de AERIUS Calculator 2019A kunnen initiatiefnemers, adviesbureaus en overheden de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden berekenen.
Lees meer over de nieuwe versie van de AERIUS Calculator
-
Lees hier het adviesrapport 'luchtvaart'
-
Het kabinet zet nieuwe stappen om de stikstofproblematiek aan te pakken. Voor de stikstofaanpak moeten alle sectoren een bijdrage leveren, ook de landbouw. Voor boeren die willen blijven komt 172 miljoen euro beschikbaar voor innovatie en verduurzaming van stallen. Verder werkt het kabinet aan een omschakelfonds voor boeren die willen omschakelen naar kringlooplandbouw. Ook faciliteert het Rijk extensivering van veehouderijen rondom Natura 2000-gebieden. Het kabinet stelt daarnaast 350 miljoen euro beschikbaar voor gerichte opkoop van veehouderijen, voor boeren die zelf aangeven te willen stoppen. Ook komt extra geld beschikbaar voor de sanering varkenshouderij om alle inschrijvers die aan de eisen voldoen te helpen hun bedrijf te beëindigen. Lees hier het volledige nieuwsbericht en de kamerbrief.
-
Adviescommissie ‘Meten en Berekenen’ geeft het eerste advies. Dit rapport geeft antwoord op de vraag of de gebruikte methodes voor het bepalen van stikstofneerslag voldoende wetenschappelijk onderbouwd zijn om het stikstofbeleid van Rijk en provincies op te baseren.
Eén van de belangrijkste conclusies van het adviescollege is dat de gebruikte data, methoden en modellen van de onderzoekers voldoende tot goed zijn. De huidige wetenschappelijke aanpak voor het meten en berekenen van stikstofneerslag is geschikt.
Lees het gehele verslag 'Niet uit de lucht gegrepen'
-
Vanaf 16 maart 2020 geldt op alle Rijkssnelwegen tussen 06.00 uur ‘s ochtends en 19.00 uur ‘s avonds een maximumsnelheid van 100 km per uur. In de avond en nacht blijft de maximumsnelheid gelijk aan de snelheid zoals hij was.
-
Vanaf dinsdag 24 maart kan, zoals aangekondigd in een eerdere Kamerbrief, een natuurvergunning worden aangevraagd op basis van het stikstofregistratiesysteem. Dit geldt in eerste instantie voor de woningbouw en een beperkt aantal grote infraprojecten. Lees hier meer over het stikstofregistratiesysteem.
-
Een structurele stikstofaanpak versterkt de natuur en biedt ruimte voor economische activiteiten. Het kabinet komt met een breed investeringspakket om in de periode tot 2030 de natuur te herstellen en de neerslag van stikstof te verminderen. Dit biedt perspectief om de vergunningverlening verder op gang te brengen. Ook stelt het kabinet een streefwaarde in, waardoor de helft van de hectaren in alle Natura 2000-gebieden in 2030 geen last meer heeft van overmatige stikstofneerslag. Lees hier alles over de structurele stikstofaanpak.
-
Lees hier meer over de kabinetsreactie op het adviesrapport Luchtvaart
-
Een sterke natuur is een voorwaarde voor voldoende voedselvoorziening, een gezonde leefomgeving en ruimte voor duurzame economische groei. Om de natuur te versterken en de stikstofdepositie te verminderen, heeft het kabinet onlangs een breed pakket maatregelen en investeringen aangekondigd voor een periode van tien jaar. Om duidelijkheid aan alle betrokkenen te bieden over de gezamenlijke langjarige inspanningen, legt het kabinet de structurele aanpak voor natuurversterking en stikstofreductie op voorstel van minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wettelijk vast. Het wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering staat vanaf vandaag tot en met 3 juni open voor commentaar.
-
Start van de klankbordgroep waarin met betrokken sectoren gesproken wordt over de stikstofaanpak.
-
In opdracht van minister Schouten adviseert het adviescollege, onder voorzitter van Johan Remkes, over hoe om te gaan met de stikstofproblematiek. Het eindadvies, ‘Niet alles kan overal’, volgt op eerdere rapporten: het korte-termijnadvies ‘Niet alles kan’ van september 2019, het advies ‘Bemesten en beweiden in 2020’ van december 2019 en het advies voor de Luchtvaartsector van januari 2020.
-
Adviescollege Meten en Berekenen Stikstof, onder voorzitterschap van Leen Hordijk, heeft het tweede advies, 'Meer meten, robuster rekenen' overhandigd aan minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). In opdracht van minister Schouten adviseert het adviescollege over de meet- en rekenmethoden die worden gebruikt voor het meten en berekenen van stikstofneerslag.
-
Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) geeft in de brief aan dat het kabinet de kabinetsdoelstelling voor de vermindering van de stikstofbelasting van Natura 2000-gebieden zal opnemen als resultaatsverplichting in het wetsvoorstel natuurverbetering en stikstofreductie. Ook geeft ze aan dat het kabinet een drempelwaarde voor de bouw gaat onderzoeken en uitwerken teneinde de toestemmingsverlening te vereenvoudigen.
-
Vanaf 1 juli 2020 kunnen particuliere initiatiefnemers een aanvraag indienen bij de Nationale Databank Flora en Fauna voor natuurdata, die zij nodig hebben bij stikstof gerelateerde vergunningstrajecten. Voor deze aanvraag zullen geen kosten in rekening worden gebracht.
Dat heeft minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit bekend gemaakt naar aanleiding van de aangenomen motie Schalk over de openbaarmaking van natuurdata.
-
Een sterke natuur is een voorwaarde voor voldoende voedselvoorziening, een gezonde leefomgeving en ruimte voor duurzame economische groei. Om de natuur te versterken en de stikstofdepositie te verminderen, heeft het kabinet een breed pakket maatregelen en investeringen aangekondigd.
Lees hier het volledige nieuwsbericht. -
Op 6 mei jl. heeft de minister van LNV een ontwerp maatregel aangekondigd waarin er tijdelijke maxima gesteld zouden worden aan het eiwitgehalte van het krachtvoer voor melkvee. Het voer van melkvee bestaat uit ruwvoer (zoals bijvoorbeeld gras) dat wordt aangevuld met krachtvoer. De minister heeft de WUR gevraagd een analyse te maken van het eiwitgehalte van het ruwvoer. Hieruit blijkt dat de boeren meer eiwitrijk krachtvoer nodig zouden hebben nu het eiwitgehalte in het gras door de droogte minder is. Hierdoor is de stikstofwinst van de maatregel nihil geworden en wordt de maatregel niet ingevoerd. Lees hier het volledige nieuwsbericht.
-
Op Prinsjesdag maakte het kabinet bekend dat er jaarlijks 100 miljoen euro gereserveerd wordt tot en met 2030 voor bronmaatregelen om een drempelwaarde of partiële vrijstelling voor de bouw in te kunnen voeren als onderdeel van de stikstofaanpak.
-
Stikstofaanpak: sterkere natuur, perspectief voor de bouw:
Het kabinet legt wettelijk vast dat de natuur herstelt en uitstoot en neerslag van stikstof dalen. Met een miljardenpakket voor natuurherstel en maatregelen om stikstofneerslag terug te dringen, zit in 2030 minimaal de helft van de natuur in beschermde Natura 2000-gebieden op een gezond stikstofniveau. Deze structurele stikstofaanpak biedt ook ruimte voor economische activiteiten. Zo komt er een gedeeltelijke vrijstelling voor activiteiten van de bouwsector in de bouw- en sloopfase.
Dat staat in het wetsvoorstel Stikstofreductie en natuurverbetering, dat coördinerend minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd samen met een aantal gerelateerde brieven.
-
Een nieuwe versie van het nationale instrumentarium voor stikstofdepositie (AERIUS) is vanaf vandaag beschikbaar. De bronnen die zorgen voor emissies en daardoor ook de neerslag van stikstof veranderen voortdurend. Daarom wordt AERIUS regelmatig geactualiseerd. In AERIUS 2020 zijn de nieuwste wetenschappelijke inzichten en actuele data verwerkt.
Meer informatie vindt u bij aerius.nl. Voor vragen kunt u terecht bij de helpdesk.
-
Er komt een extra mogelijkheid om te stoppen voor agrarische bedrijven met hoge stikstofuitstoot die dichtbij Natura-2000 gebieden gevestigd zijn. Provincies hebben budget gekregen om dergelijke bedrijven aan te kopen, op basis van vrijwilligheid. De regeling hiervoor - Regeling provinciale aankoop veehouderijen nabij natuurgebieden - is vandaag in de Staatscourant gepubliceerd. Lees hier het volledige nieuwsbericht.
-
Met ingang van deze maand kunnen de PAS-melders de procedure starten om alsnog een natuurvergunning te verkrijgen voor hun activiteiten. Zij moeten hiervoor gegevens aanleveren met een berekening in de geactualiseerde versie van AERIUS via mijnrvo.nl/pas-meldingen. Lees hier het volledige nieuwsbericht.
-
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) heeft een nieuw tracébesluit voor de aanpassing van de A27/A12 Ring Utrecht getekend. Op het traject van ruim 20 kilometer komen extra rijstroken. Daarnaast krijgt de A27 tussen de knooppunten Lunetten en Rijnsweerd gescheiden rijbanen. Zo rijdt het verkeer straks vlotter en veiliger door. Lees meer.
-
Voor boeren en tuinders die willen omschakelen naar een stikstofarme(re) en meer duurzame manier van produceren is financiering vaak een belemmering. Om hierin tegemoet te komen, heeft minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) 175 miljoen euro uitgetrokken voor het ‘Omschakelprogramma duurzame landbouw’ (voorheen: ‘Omschakelfonds’). Lees meer.
-
Het wetsvoorstel natuurcompensatiebank is op 25 november in consultatie gegaan. Het gaat om de wettelijke verankering van de natuurcompensatiebank, waar het kabinet 125 miljoen in gaat investeren. Lees meer.
-
Het wetsvoorstel stikstofreductie en natuurverbetering voorziet in de wettelijke verankering van de structurele aanpak van de stikstofproblematiek. Op 4 december is de internetconsultatie over de algemene maatregel van bestuur (amvb) gestart, waarin het kabinet onderdelen van het wetsvoorstel nader uitwerkt. De internetconsultatie duurt tot en met 24 januari 2021. Lees meer.
-
Mocht het nodig zijn, krijgen PAS-melders de mogelijkheid om hun gegevens later aan te leveren dan eind januari 2021. Lees meer
-
Rijk en provincies hebben een akkoord bereikt over de besteding van bijna 3 miljard euro voor natuurherstel en -ontwikkeling in de komende 10 jaar. Lees meer
-
Minister Van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) trekt 76,7 miljoen euro uit om binnenvaartschippers en -reders te ondersteunen bij de verduurzaming van hun vloot. Lees hier meer.
-
Minister Schouten (LNV) heeft vandaag in een brief aan de PAS-melders laten weten dat zij genoodzaakt is om de locatiegegevens van PAS-melders bekend te maken via www.rijksoverheid.nl. Lees hier meer.
-
Naar aanleiding van een WOB-verzoek komt er een lijst met locatiegegevens van alle bedrijven waarvan een zogenaamde PAS-melding is gedaan in de periode juli 2015-mei 2019. Lees meer.
-
Stikstofaanpak: sterkere natuur, perspectief voor ondernemers
De Eerste Kamer is akkoord gegaan met het wetsvoorstel van coördinerend minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit om de stikstofuitstoot te verlagen en de natuur te verbeteren. De stikstofuitstoot en -neerslag moet in 2030 zo laag zijn dat dan de helft van de Natura 2000-natuurgebieden onder de kritische depositiewaarde (KDW) zit. Lees meer.
-
Start van de internetconsultatie over de ministeriële regeling stikstofreductie en natuurverbetering, waarin het kabinet de Wet stikstofreductie en natuurverbetering en bijbehorende algemene maatregel van bestuur verder uitwerkt. Lees meer in het nieuwsbericht.
-
De Wet stikstofreductie en natuurverbetering is van kracht net als de bouwvrijstelling. Lees meer.
-
Voor het berekenen van stikstofneerslag, nodig voor het aanvragen van een natuurvergunning, gaat een maximale rekenafstand van 25 kilometer gelden. Lees meer.
-
Het legalisatieprogramma geeft duidelijkheid over het proces van PAS-melding naar vergunning. Het ontwerp ligt vanaf 10 november zes weken ter inzage voor zienswijze. Lees meer.
-
In het legalisatieprogramma staat hoe ondernemers met PAS-meldingen een vergunning krijgen en welke maatregelen er genomen worden om stikstofruimte vrij te maken. Lees meer.
-
De natuur versneld herstellen en het landelijk gebied toekomstbestendig maken. Dat is de kern van de hoofdlijnenbrief voor de aanpak van het stikstofprobleem, die minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) op 1 april 2022 naar de Tweede Kamer stuurde.
-
Met de Wet stikstofreductie en natuurverbetering heeft het vorige kabinet een basis gelegd voor de structurele stikstofaanpak. Deze wet schrijft voor dat de minister voor Natuur en Stikstof een programma vaststelt om de doelen voor stikstofreductie te bereiken en de natuur te verbeteren. Het ontwerp van dit programma, het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering, ligt van 25 mei tot en met 5 juli 2022 ter inzage via rvo.nl.
-
Ons land staat voor ingrijpende opgaven als het gaat om het verbeteren van onze natuur, klimaat en waterkwaliteit. De indicatieve stikstofreductiedoelen vragen per gebied zo snel mogelijk actie van de sectoren industrie, bouw, mobiliteit en landbouw. Met name de opgave voor de landbouw is groot. Hiervoor is nodig dat agrarisch ondernemers versneld de transitie doormaken naar kringlooplandbouw in 2030. We willen de land- en tuinbouw gericht ondersteunen om deze noodzakelijke verandering door te maken en daar sterker uit te komen. Dat schrijven ministers Van der Wal en Staghouwer in twee brieven aan de Tweede Kamer: over de richtinggevende stikstofdoelen en reductiepercentages per gebied, en over de ontwikkelrichtingen voor de landbouw. Lees hier meer.
-
Het kabinet heeft groen licht gegeven voor 45 versnellingsvoorstellen van provincies om stikstof te reduceren en de kwaliteit van natuur en water te verbeteren. Het Rijk maakt hiervoor 504 miljoen euro vrij. De provinciale plannen bevatten ook voorstellen waarmee de zogenoemde PAS-melders mogelijk sneller een nieuwe vergunning kunnen krijgen. Het kabinet gaat daar met provincies mee aan de slag en trekt daar nu 250 miljoen euro voor uit. Dat schrijven de ministers Van der Wal (Natuur en stikstof) en Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) in deze brief aan de Tweede Kamer. Lees hier meer.
-
Op maandag 19 september 2022 is de Ecologische Autoriteit gestart in haar rol als onafhankelijk ecologisch adviseur. Komende periode richt de autoriteit zich vooral op het toetsen van de wetenschappelijke onderbouwing van de natuurdoelanalyses en gebiedsprogramma's. Lees hier meer.
-
Het kabinet omarmt de denklijnen en aanbevelingen uit het rapport ‘Wat wel kan – uit de impasse en een aanzet voor perspectief’ van de heer Remkes. Lees hier meer.
-
Het programma Stikstofreductie en Natuurverbetering is vastgesteld in de ministerraad. Het programma geeft invulling aan de Wet stikstofreductie en natuurverbetering die sinds 1 juli 2021 in werking is. Deze wet schrijft een programma met maatregelen voor om de natuur te versterken en de stikstofneerslag te verminderen. Het vorige kabinet heeft hiermee een basis gelegd voor de structurele stikstofaanpak. In het programma is de aangekondigde versnelling en verbreding van de stikstofaanpak nog niet opgenomen. Lees hier meer.
-
Het kabinet zet nieuwe stappen in de opgave om stikstof- en broeikasgasuitstoot te verminderen, onder meer om de kwetsbare natuur in Nederland te herstellen. Daarbij kijken we als eerste naar de bedrijven die het meeste uitstoten. In een brief aan de Tweede Kamer wordt de aangekondigde piekbelastersaanpak verder uitgewerkt. Ook geeft het kabinet nadere invulling aan de stikstofdoelen voor andere sectoren.
- Kamerbrief over uitwerking piekbelastersaanpak en voortgang PAS-melders: Kamerbrief over uitwerking piekbelastersaanpak en voortgang PAS-melders | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl
- Kamerbrief over voortgang integrale aanpak landelijk gebied, waaronder het NPLG: Kamerbrief over voortgang integrale aanpak landelijk gebied, waaronder het NPLG | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl
-
Minister Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) informeert de Tweede Kamer over de voortgang van de aanpak piekbelasting. De minister gaat in deze brief onder meer in op het criterium dat bepaalt of een bedrijf onder de aanpak valt en op welke wijze de overheid agrarisch ondernemers die onder de aanpak vallen concreet zal ondersteunen. Lees hier de kamerbrief van 12 juni 2023.
-