Programma Natuur
Het gaat niet goed met veel natuur in Nederland. Steeds meer soorten planten en dieren verdwijnen dat komt onder meer door te veel stikstof in de bodem. De gevolgen van schade aan natuur raken niet alleen dieren en planten, maar ons allemaal. Denk aan droogte en hittestress, te weinig insecten die gewassen bestuiven, en het verlies van vruchtbare bodems voor voedsel. Het Programma Natuur richt zich op het herstel en de versterking van deze kwetsbare natuurgebieden.
Uitvoeringsprogramma Natuur
In het Uitvoeringsprogramma Natuur geven het Rijk en de provincies aan hoe zij samen met de terreinbeherende organisaties tot 2030 werken aan natuurherstel. De overheid trekt 3 miljard euro uit om kwetsbare natuurgebieden te herstellen en versterken en werkt hiervoor samen met de terreinbeherende organisaties (zoals: Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de provincies verenigd in LandschappenNL). In het Programma Natuur beschrijven zij de doelen voor het herstel van de natuur en welke financiële middelen er daarvoor zijn. Naast maatregelen om de natuur te herstellen, neemt de overheid ook maatregelen om te zorgen dat er minder stikstof in de grond komt. Dit zijn de zogenoemde bronmaatregelen.
Elk natuurgebied een eigen aanpak
Geen natuurgebied is hetzelfde. In Programma Natuur krijgt elk natuurgebied daarom een aanpak op maat. De provincies wijzen de natuurgebieden aan waar maatregelen nodig zijn. Zij maken samen met de terreinbeherende organisaties (zoals: Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de provincies verenigd in LandschappenNL) voor elk gebied een plan met maatregelen. Daarbij betrekken ze partijen in en om het natuurgebied, zoals de gemeente, het waterschap, ondernemers en natuurorganisaties. De terreinbeheerders voeren de maatregelen uit. De inzet van de provincies voor alle gebieden samen, zorgt dat het landelijke streven voor natuurherstel wordt gehaald.
Maatregelen voor herstel van het systeem
De maatregelen voor een gebied zijn gericht op het herstellen en versterken van de natuurlijke systemen. Denk aan het watersysteem of de bodem. Zijn die in orde, dan is dat goed voor alle soorten planten en dieren, en niet alleen de kwetsbare. Voorbeelden van herstelmaatregelen zijn: afvoer van stikstof door extra maaien of het laten grazen van schapen of runderen, en het verbeteren van het watersysteem. Het gaat ook om maatregelen rondom de natuurgebieden, in de ‘overgangsgebieden’. Het kan bijvoorbeeld nodig zijn om de waterstand te verhogen in een overgangsgebied, zodat het natuurgebied niet verdroogt.
De aanpak voor natuurherstel in een gebied komt te staan in een gebiedsplan die de provincie opstelt.
Lerende samenwerking
Bij het uitvoeren van het programma Natuur is sprake van een nauwe samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen. Uitgangspunt in deze samenwerking is dat alle partijen samen leren en onderling ervaringen en kennis delen. Deze werkwijze gebeurt op zowel landelijk- als gebiedsniveau. Partijen kunnen hierdoor goed inspelen op nieuwe ontwikkelingen en inzichten. Lees hier meer over de lerende samenwerking Programma Natuur.
Een veerkrachtige natuur
De maatregelen in alle gebieden samen, moeten ervoor zorgen dat Nederland-breed de natuur weer gezond is. Kwetsbare planten- en diersoorten kunnen zich dan handhaven in de natuurgebieden of keren zelfs terug. De natuur blijft zo voorzien in onze levensbehoeften en er is weer ruimte om economische activiteiten te ondernemen, in balans met de natuur.
Natuurherstel in Kootwijkerzand
Kootwijkerzand is het grootste stuifzandgebied van West-Europa. Op het Kootwijkerzand verdringt mos de planten en dieren die eigenlijk in dit gebied thuishoren. Boswachter Laurens werkt hier aan herstelmaatregelen voor de natuur. Om het gebied in stand te houden wordt de laag mos verwijderd en afgevoerd. Laurens geeft aan dat er meer gedaan moet worden om de natuur blijvend te versterken.
Bekijk meer herstelmaatregelen in 118 stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden