Piekbelastersaanpak
Een forse vermindering van stikstofuitstoot- en neerslag op korte termijn is noodzakelijk om de kwetsbare natuur in Nederland te herstellen. Om tot een nieuwe balans te komen tussen natuur en economie werkt het kabinet aan een aanpak om gericht de stikstofneerslag van piekbelastende bedrijven in de industrie en de agrarische sector te verminderen. De aanpak richt zich op ongeveer 3000 bedrijven die de meeste stikstofneerslag veroorzaken op overbelaste, stikstofgevoelige beschermde natuurgebieden.
Met de piekbelastersaanpak omarmt het kabinet het advies van de heer Remkes om de stikstofuitstoot bij bedrijven met een hoge stikstofuitstoot grotendeels of geheel terug te brengen. Dat is een moeilijke boodschap voor de ondernemers die het betreft, maar het is de enige manier om op korte termijn te werken aan natuurherstel en ruimte te creëren voor de gebiedsprogramma’s. In deze gebiedsprogramma’s bekijken provincies, Rijk, agrarisch ondernemers, grondbeheerders en betrokken maatschappelijke partners wat er nodig is om de doelen voor natuur, water, stikstof en klimaat te halen. De piekbelastersaanpak kan door het fors terugbrengen van de stikstofneerslag een bijdrage leveren aan het halen van de doelen uit het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Met deze aanpak streeft het kabinet ernaar om de stikstofneerslag in Nederland met ongeveer 100 mol per hectare per jaar te verminderen. Dat verlicht de druk op de natuur en brengt de regionale en landelijke stikstofdoelen dichterbij. Met de aanpak komt er ook meer ruimte voor toestemmingverlening, deze ruimte wordt als eerste ingezet om PAS-meldingen te legaliseren en waar mogelijk voor andere urgente maatschappelijke en economische ontwikkelingen.
Bijdrage landbouw
Agrarische bedrijven krijgen de mogelijkheid om de stikstofuitstoot aanzienlijk terug te brengen door hun bedrijfsvoering te verduurzamen, te verplaatsen of te stoppen. Dit gaat geheel op vrijwillige basis. Omdat dit grote impact op ondernemers kan hebben, worden zij ondersteund in het maken van een keuze. Onder meer met persoonlijk advies en financieel aantrekkelijke regelingen.
In april start de aanpak. Met behulp van een website kunnen agrarische bedrijven dan een indicatie krijgen of zij behoren tot de groep van ondernemers die de meeste stikstofneerslag heeft en van welke regelingen zij gebruik kunnen maken. Ondernemers die dat willen krijgen ook de mogelijkheid om met de overheid in gesprek te gaan.
Mogelijkheden landbouw
Het Rijk werkt aan verschillende regelingen die ondernemers kunnen ondersteunen om te verduurzamen, te verplaatsen of te stoppen. Dit zijn zowel bestaande als nieuwe regelingen. Zo werkt het Rijk aan een regeling voor bedrijfsverplaatsing en heeft het Rijk speciaal voor de piekbelasters de zogenaamde Lbv-plus-regeling aangekondigd. De Lbv-plus-regeling biedt ondernemers de mogelijkheid om te stoppen of om te schakelen naar een andere economische activiteit (die veel minder stikstof uitstoot) via een eenmalige, tijdelijke en ruimhartige regeling. Uitgangspunt is dat piekbelastende bedrijven in zowel de melkveehouderij, pluimveehouderij, varkenshouderij als vleeskalverhouderij gebruik kunnen maken van de regeling. Het kabinet werkt de regeling momenteel verder uit en streeft ernaar om deze in april 2023 te publiceren. Dan is waarschijnlijk ook bekend wanneer deze subsidie is aan te vragen.
Benieuwd welke regelingen er nu al zijn? Kijk voor een overzicht op: Duurzame landbouw (rvo.nl)
Bijdrage industrie
Ook de industrie levert een bijdrage aan het op korte termijn fors terugbrengen van de stikstofneerslag. Dit gebeurt onder meer via maatregelen van het Klimaatakkoord. In aanvulling daarop gaat het Rijk in gesprek met industriële bedrijven die veel stikstofneerslag veroorzaken. Dat gaat om alle bedrijven die voldoen aan dezelfde drempelwaarde als de agrarische bedrijven, plus alle bedrijven uit de maatwerkaanpak van grootste CO2-uitstoters. Het Rijk bekijkt samen met deze bedrijven en bevoegde gezagen wat nodig is om versneld de stikstofneerslag terug te brengen, via onder meer het aanscherpen van vergunningen en versnelde verduurzaming.
Vervolgstappen
In april 2023 volgt meer informatie over de verdere invulling van bovenstaande vrijwillige piekbelastersaanpak en de daarbij horende ondersteunende regelingen.
In het najaar van 2023 zal het kabinet samen met betrokken medeoverheden toetsen of de aanpak voldoende effect zal hebben. Indien nodig, start per januari 2024 de volgende fase van de aanpak waarbij eerst nog gerichte gesprekken worden gevoerd en zo nodig ook verplichtend instrumentarium zal worden ingezet. Op welke van de 3000 bedrijven de uiteindelijke verplichtende aanpak zich zal richten, hangt af van de uitkomsten van het evaluatiemoment in het najaar 2023. Het is niet zo dat op voorhand alle 3000 bedrijven hiermee geconfronteerd worden. Uitgangspunt van de eerste fase van de aanpak is vrijwilligheid: het kabinet probeert verplichtende maatregelen zoveel mogelijk te voorkomen.